Irena Sendlerowa

Działaczka społeczna

Irena Sendlerowa była polską działaczką społeczną i charytatywną, która w czasie drugiej
wojny światowej w ramach Rady Pomocy Żydom „Żegota” przy Delegaturze Rządu na Kraj
kierowała referatem dziecięcym. Dzięki jej odwadze i poświęceniu setki dzieci zostały
potajemnie wyprowadzone z warszawskiego getta i z fałszywymi dokumentami ukryte w
polskich sierocińcach czy u rodzin po „aryjskiej” stronie, co uratowało je od Holokaustu.

Irena Sendlerowa (z domu Krzyżanowska) już w czasie studiów jednocześnie pracowała w
interesie najbiedniejszych i najbardziej wrażliwych członków społeczeństwa, między innymi
samotnymi matkami, nieślubnymi dziećmi, bezdomnymi i bezrobotnymi. Angażowała się
politycznie, między innymi sprzeciwiając się wprowadzeniu getta ławkowego.

W czasie drugiej wojny światowej Sendlerowa włączyła się w pomoc uwięzionym w getcie
Żydom, w tym szczególnie dzieciom. Wykorzystywała w tym celu możliwości, jakie dawała jej
praca w urzędach miejskich. Stworzyła tam grupę konspiracyjną. Sendlerowa i jej
współpracownicy wykorzystywali przepustki pozwalające na wstęp do getta, by pomagać
zamkniętym tam Żydom, szczególnie dzieciom. Od listopada 1942 roku grupa włączyła się w
struktury Rady Pomocy Żydom „Żegota” przy Delegaturze Rządu na Kraj, co pozwoliło
zdecydowanie rozwinąć skalę działania.

Sendlerowa i jej współpracownicy nielegalnie dostarczali do getta leki, szczepionki na tyfus
czy żywność, a w druga stronę przemycali ludzi, w tym szczególnie dzieci, umieszczane
następnie z podrobionymi dokumentami w instytucjach opiekuńczych albo u polskich rodzin.
Wykorzystując między innymi przejazdy karetek i wozów straży pożarnej czy przejścia
kanałami, grupie udało się wyprowadzić z getta około 2500 dzieci, z których wiele przeżyło
wojnę. Skrupulatnie prowadzona i ukrywana przed Niemcami dokumentacja pozwoliła po
wojnie wiele z tych dzieci połączyć z ich rodzinami, krewnymi lub umożliwiła im emigrację do
Izraela.

W czasie powstania warszawskiego Sendlerowa była pielęgniarką, a potem organizowała
szpital Czerwonego Krzyża. Po wojnie nadal pracowała pomagając najwrażliwszym członkom
społeczeństwa. Angażowała się też w walkę z antysemityzmem. Niechętnie wypowiadała się
na temat swojego bohaterskiego postępowania w czasie wojny, twierdząc, że możliwe było
uratowanie jeszcze większej liczby osób. Za swoje dokonania została odznaczona
najwyższymi odznaczeniami polskimi i izraelskimi oraz tytułem Sprawiedliwej Wśród
Narodów Świata, a także była dwukrotnie nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla. Zmarła
w 2008 roku.